|
TAHARET / NECİS MADDELER |
C. İNSAN, BALIK VE
ÇEKİRGE DIŞINDAKİ CANLILARIN LEŞLERİ
İnsan, balık ve çekirge
dışındaki [canlıların] leşleri de necistir.
a. Leşlerin necis olması
Bu sayılanlar dışındaki
canlıların akıcı kanı olmasa bile ölüleri necistir; çünkü onları yemek
haramdır.
Allah (celle celalühü)
yukarıda geçen ayette leşin haram olduğunu belirtmiştir.
Saygıdeğer olmayan,
tiksindirici olmayan ve kendisinde zarar da bulunmayan bir şeyin haram
kılınması onun necis olduğunu gösterir. (Genel kural)
"Leş / meyte"
dinen muteber bir boğazlama işlemi olmaksızın hayatı sona eren canlıdır.
Bu tanıma göre [leş
kapsamına şunlar girer]:
> Mecusi / ateşperest
bir kimsenin, ihramlı bir kimsenin kestikleri hayvan ile kemikle boğazı
kesilmiş hayvan da leştir.
> Eti yenmeyen bir
hayvan normal usullerle boğazlandığında da bu leş olur.
> Leş kapsamına, ölü hayvanın
karnındaki cenin de girer. Çünkü ceninin boğazlanması, annenin boğazlanmasıyla
olur.
> Yine canlı iken
yetişilip boğazlanmayan avlanmış hayvan leştir.
> Saldırganlık eden
ve bir yerden yuvarlanan deve okla vurulduğunda canlı iken yetişilip boğazlanmazsa
leş olur.
Leşin necis olması onun
kemik, tüy / kıl, yün vb. gibi bütün parçalarını kapsar. Çünkü bunların tümü
canlılığın söz konusu olduğu organlardır.
Leş kapsamına sirke ve
elma gibi gıda maddelerinin içinde ölmüş olan küçük kurtçuklar da girer; çünkü
bunlar necistir. Ancak bunlardan kaçınmak çok zor olduğu için, bunların
ölüsünün bulunduğu gıda maddesi necis olmaz, ayrıştırmak zor olduğu için gıda
maddesi o şekilde yenilip içilebilir.
b. İnsan ölüsü /
cesedinin hükmü
[İnsan cesedinin necis
olup olmadığı konusunda iki görüş vardır]
[Birinci görüş]: Daha
güçlü olan görüşe göre insan öldüğünde cesedi necis olmaz. Çünkü Allah (celle
celalühü) "biz insanı şan ve şeref sahibi! saygıdeğer kıldık" [İsra,
70] buyurmuştur. İnsanın şan ve şeref sahibi kılınması onun ölüsünün necis
olmamasını gerektirir. Bu konuda müslüman ile müslüman olmayan eşittir.
"Müşrikler yalnızca birer nedstir" [Tevbe, 28] ayetine gelince burada
kastedilen onların inançlarının pis olduğudur. Yahut da burada necasetlerden uzak
durulması gibi müşriklerden de uzak durulması kastedilmiştir. Bu ayet onların
bedenlerinin necis olduğu anlamına gelmez.
[*] - Hakimin rivayet
ettiği şu hadise gelince; Ölülerinizi necis saymayın; çünkü müslüman ne hayatta
iken ne de ölü iken necis olmaz. (Hakim, Cenaiz, 1, 385)
Nebi (s.a.v.)'in hitap
ettiği şahıslar Müslüman olduğundan yaygın durum dikkate alınarak bu hadiste
"Müslüman" ifadesi kullanılmıştır.
Ayrıca kişi ölünce necis
olsaydı, diğer leşler gibi maddesi itibarıyla necis sayılması gerekirdi. Şayet
böyle olsaydı, diğer necis maddelerin yıkanması emredilmediği gibi ölünün de
yıkanması emredilmezdi.
[Soru]: Şayet ölü temiz
olsaydı yıkanması emredilmezdi. Nitekim dinde temiz maddelerin yıkanması
emredilmemiştir.
[Cevap]: Temiz olan varlığın
yıkanması insanlar arasında görülenbilinen bir durumdur. Nitekim abdestsiz
kimse de [necis olmadığı halde abdest alırken organlarını] yıkar. Maddesi necis
olan şeyler ise bundan farklıdır.
[İkinci görüş]: Diğer
görüşe göre insan ölünce cesedi necis olur.
Çünkü insan canlı iken
temiz olduğundan ve eti yenmediğinden ölüsü [eti yenmeyen] diğer canlıların
ölüsü gibi kabul edilir.
Bu görüş yukarıda geçen
gerekçelerle reddedilmiştir.
Burada görüş ayrılığı peygamberlerin
mübarek bedenleri dışındaki cesetler hakkında söz konusudur. [Peygamberlerin
mübarek cesetlerinin temiz olduğu konusunda ittifak vardır].
Malikilerden (Ebu Bekir)
İbnü'I-Arabi şehitleri de peygamberler gibi değerlendirmiştir.
(not:) Ebu Bekir
İbnü'l-Arabi, Malikllerin büyük alimlerinden ve Ahkamü'l-Kur'an adlı şaheser
tefsirin sahibidir. Mutasavvıf olan ve 'Ertuğrul' da temsil edilen Muhyiddin
İbnü'l-Arab! farklıdır.
c. Balık ve çekirge
ölüsünün hükmü
Balık ve çekirge ölüsüne
gelince; bunların temiz olduğu konusunda icma vardır. (İcma 14)
[*] - Ayrıca Nebi
(s.a.v.) şöyle buyurmuştur: Bize iki ölü ve iki kan helal kılındı: [Helal
kılınan ölüler} Balık ve çekirge, [helal kılınan kanlar} ciğer ve dalak[taki
kandır}. (Beyhaki, Taharet, 1,354)
[*] - Nebi (s.a.v.)
deniz hakkında şöyle buyurmuştur: Denizin suyu temizleyici ölüsü de helaldir.
(Ebu Davud, Taharet, 83; Tirmizi, Taharet, 69; Nesai, Taharet, 59; İbn Mace,
Sayd,3246)
Balık ile kastedilen,
"balık" adı verilmese bile deniz canlılarından yenilebilenlerin
tümüdür. Bu konu ileride "yiyecekler" bahsinde gelecektir.
Çekirge cins isimdir,
erkek ve dişi için kullanılır.
BİR SONRAKİ SAYFA İÇİN
AŞAĞIDAKİ LİNK’E TIKLAYIN